Afwachten

Meestal wacht men het beloop rustig af. Het is bewezen dat een spontaan verloop van een miskraam beter is voor de verwerking van het verlies van de zwangerschap. Wanneer op de echo gezien is dat je kindje niet meer leeft wordt vaak eerst enkele dagen tot twee weken afgewacht of de miskraam toch spontaan op gang komt. Je hebt zelf de keuze hoe lang je wilt afwachten.

Het verloop van een (vroege) miskraam

Meestal is er eerst een beetje bloedverlies. Dan ontstaat krampende pijn, zoals bij een hevige menstruatie en neemt het bloedverlies ook toe. Dan komt het vruchtzakje naar buiten: dit is een met vocht gevuld blaasje van maximaal rond de vier cm. Daarin zitten roze vlokjes. Meestal komen daarna ook wat donkerrode bloedstolsels mee; deze hebben een afmeting tot vuistgrootte. Soms zie je ook de nageboorte. Deze ziet eruit als stevig weefsel met een doorsnede van ongeveer 6-7 cm. Soms wordt alles compleet geboren. Dan zie je een gekleurd ballonnetje welke gevuld kan zijn met vocht en een vruchtje.

Tot de tijd dat de miskraam komt, kun je het beste plassen op een emmer, of door een zeef. Zo kun je zien of het vruchtzakje meekomt. Het is goed ons op de hoogte te brengen als je denkt het vruchtzakje te herkennen. Zo kunnen we zien of je een complete miskraam hebt. Als alles uit de baarmoeder uitgestoten is, stopt het bloeden weer. In totaal duurt dit een paar uur waarna de ergste pijn en bloedverlies afneemt. Uiteindelijk kun je nog een week tot twee weken wat bloedverlies hebben.

Het verloop van een late miskraam

Een late miskraam vindt tussen tien en zestien weken zwangerschap plaats. Deze kan als een zeer heftige menstruatie verlopen met erg ruim bloedverlies en flinke buikkrampen. Schrik tijdens het doorzetten van de miskraam niet van de ruime hoeveelheid bloedverlies. Je hebt grote maandverbanden nodig om al het bloedverlies op te kunnen vangen Er komt dan vaginaal ruim helderrood bloed samen met stolsels tot vuistgrootte. Mogelijk verlies je ook een kindje tussen de 4 en 12 cm groot. Je kunt ook de nageboorte verliezen: deze ziet eruit als een stevig stuk weefsel met een doorsnede van 8-12 cm. Als alles compleet wordt geboren zie je een roodgekleurde ballon, mogelijk gevuld met vocht en ook het kindje hierin. De kans dat dit voorkomt is klein. Verlies je duidelijk je kindje, de vruchtzak én nageboorte dan kun je er zeker van zijn dat de zwangerschap compleet is uitgestoten. Een lege baarmoeder geeft minder bloedverlies en de buikkrampen verminderen tot een situatie die vergelijkbaar is met een gewone menstruatie.

Pijnstilling

Een warme kruik of een warme douche werkt vaak verzachtend en ontspannend voor de hevige buikkrampen. Wanneer dit niet helpt mag je ook pijnstilling voor de buikkrampen gebruiken. Het middel van eerste keus is Paracetamol 500mg. Hiervan mag u er acht per 24 uur innemen. Bij voorkeur 4x daags 2 tabletten van 500mg.

Veel vrouwen geven de voorkeur aan afwachten, omdat een spontane miskraam de natuurlijke gang van zaken is. Je beleeft je verdriet thuis en vermijdt eventuele complicaties van een curettage. Als je besluit om een spontane miskraam af te wachten, is het verstandig te bedenken hoe lang je wilt afwachten. Bespreek dit met je arts. Afwachten kan medisch geen kwaad en heeft geen gevolgen voor een nieuwe zwangerschap. Wel kan het emotioneel zwaar zijn. Zwangerschapsverschijnselen blijven vaak bestaan zolang er zwangerschapsweefsel in de baarmoeder aanwezig is. Ook is soms door ruim bloedverlies of pijn of door een incomplete miskraam later alsnog een curettage nodig.  Indien je niet kiest voor het spontaan afwachten van de miskraam of het wachten te lang gaat duren, kun je voor het op gang brengen van de miskraam verwezen worden naar de gynaecoloog of klinisch verloskundigen. Na een echo en een gesprek zijn er twee mogelijkheden.

Medicijnen

Sinds enkele jaren is er internationale ervaring opgedaan met het op gang brengen van een miskraam met behulp van enkele vaginaal ingebrachte tabletten misoprostol (Cytotec®). Het blijkt hiermee vaak mogelijk de miskraam op gang te brengen en zo langdurig afwachten of curettage te voorkomen.

Cytotec is niet geregistreerd voor de behandeling van een miskraam. Je dient formeel toestemming te geven voor deze behandeling.

Hoe gaat het in zijn werk?

Je arts of verloskundige schrijft acht tabletten Cytotec® voor. Je dient hiervan vier tabletten ’s ochtends zo hoog mogelijk in de vagina in te brengen. Je wacht het effect vervolgens af. Dat kan enkele uren op zich laten wachten. Bij veel vrouwen trekt na enkele uren de baarmoeder samen zoals tijdens een menstruatie en ontstaat bloedverlies. Als de miskraam doorzet neemt de krampende pijn toe en ook de hoeveelheid bloedverlies. Dit is vaak heviger dan bij een gewone menstruatie: je verliest dan bloedstolsels en soms een herkenbaar vruchtzakje. De tweede dag herhaal je de behandeling. Ook nu brengt je ’s ochtends vier tabletten zo hoog mogelijk in de vagina in, ook als er al enig bloedverlies is gekomen. Als je alle medicatie

gebruikt, is de kans het grootst dat je een volledige miskraam zal hebben. De werkzame stof van de tabletten wordt snel door het lichaam opgenomen. De tabletten zelf lossen niet zo goed op; je kunt ze weer verliezen. Je komt na een week voor controle op de polikliniek waar een echoscopisch onderzoek plaatstvindt.

Bijwerkingen

Misselijkheid en diarree komen het vaakst voor.  Sommige vrouwen hebben last van trillerigheid en lichte temperatuursverhoging. Ook komt hevige krampende pijn van de baarmoeder voor en meer bloedverlies dan bij de menstruatie, net als bij een spontane miskraam.

Wanneer moet u contact opnemen?

• Bij bloedverlies dat te hevig is om goed op te kunnen vangen met maandverbanden of die langer dan enkele uren in hevigheid aanhoudt. Gebruik geen tampons!
• Bij pijn die niet te dragen is ondanks het gebruik van Paracetamol en een warme kruik.
• Indien je aanhoudend veel bloedverlies heeft of als je ongerust bent over de hoeveelheid bloedverlies of pijn dan kun je voor overleg contact opnemen met je eigen verloskundige of de klinisch verloskundigen.

Het is belangrijk dat je altijd op de afgesproken controle terugkomt! Ook als je denkt dat de miskraam klaar en voorbij is. Wij controleren dit voor je veiligheid: soms blijf er wat weefsel achter waardoor de miskraam niet voorbij is en later weer klachten ontstaan.

Curettage

Bij een curettage haalt de gynaecoloog onder narcose de baarmoeder leeg. Dit gebeurt met een zuigbuis; dit heet een vacuumcurette of een schrapertje (curette) via de vagina. De ingreep zelf duurt ongeveer 5-10 minuten en gebeurt in dagbehandeling in het ziekenhuis. Tijdens de ingreep ga je onder narcose, maar je kan ook kiezen voor een ruggenprik. Als de spontane miskraam of de miskraam na cytotec tabletten niet volledig is, kan ook een curettage volgen.

Bij een curettage is er minder onzekerheid dan bij afwachten en minder verstoring van het normale leven.  Maar een curettage is een medische ingreep. Een zeldzaam voorkomende complicatie is het syndroom van Asherman: hierbij ontstaan verklevingen aan de binnenzijde van de baarmoeder die de vruchtbaarheid nadelig kunnen beïnvloeden. Door middel van een operatie, de zogenaamde therapeutische hysteroscopie verwijdert de gynaecoloog deze verklevingen in een later stadium. Een enkele keer komt een perforatie voor: de zuigbuis of de curette gaat door de wand van de baarmoeder. Meestal heeft dit geen gevolgen, maar soms is het verstandig een extra nacht in het ziekenhuis te blijven.

Vaak krijg je dan antibiotica.

Een andere complicatie is een incomplete curettage, waarbij een rest van de miskraam achterblijft. Dit gedeelte kan alsnog spontaan naar buiten komen maar soms heb je hiervoor een tweede curettage nodig. Opsturen van het weefsel voor microscopisch onderzoek is mogelijk, maar dit onderzoek zegt niets over de oorzaak van de miskraam. Het bevestigt alleen maar dat de miskraam werkelijk heeft plaatsgevonden. Ook geeft het geen informatie over het geslacht van de vrucht. Het opsturen wordt dan ook niet standaard gedaan,

Anti-D-immunoglobuline

Als je een rhesus negatieve bloedgroep hebt, kan je lichaam antistoffen maken tegen het weefsel van een volgende zwangerschap. In dit geval dienen wij je anti-D-immunoglobuline toe per injectie.

Wanneer bel je de verloskundige of gynaecoloog

Bij een aantal verschijnselen is het verstandig om ons te bellen:

• als je ongerust bent over het verloop van de miskraamen twijfelt of deze compleet is
• bij hevig bloedverlies: langdurig meer dan een forse menstruatie. Of als je hier duizelig van bent, sterretjes ziet of neigt tot flauwvallen
• als je koorts hebt boven de 38 graden: mogelijk heb je antibiotica nodig omdat je een infectie opliep
• bij aanhoudende pijn of aanhoudend fors bloedverlies na een ingreep of na een spontane miskraam
• als de menstruatie uitblijft na 6 weken, of als je je “zwanger blijft voelen” door allerlei lichamelijke verschijnselen. Je kunt dan opnieuw een zwangerschapstest doen en contact met de polikliniek opnemen, of buiten kantoortijden met de klinisch verloskundigen.